Als je in een gevaarlijke situatie komt reageert je brein door je lichaam voor te bereiden, zodat je bijvoorbeeld kunt vechten of vluchten. Maar als je brein en lichaam op deze manier reageren in situaties die niet echt gevaarlijk zijn, en je dus eigenlijk ‘overdreven’ angstig bent voor allerlei situaties word je hierdoor beperkt in je dagelijks leven, kan er gesproken worden van angstproblematiek/-stoornissen. Er zijn verschillende soorten angststoornissen:

Paniekstoornis

Bij een paniekstoornis heb je last van onverwachte paniekaanvallen. Een paniekaanval is een plotseling opkomend intens angstig gevoel. Je krijgt opeens last van hartkloppingen, zweten, trillen, moeite met ademen, pijn op de borst, misselijkheid, duizeligheid, rillingen, verdoofd gevoel, gevoel dat je niet meer in de werkelijkheid staat, angst om gek te worden, angst om dood te gaan. Deze paniekaanvallen zorgen ervoor dat je bang bent dat je opnieuw een paniekaanval krijgt en je past je gedrag aan om dit te voorkomen. 

Sociale-angststoornis

Bij een sociale-angststoornis ervaren je vooral in sociale situaties spanning- en angstklachten. Je maakt je zorgen over de reactie van anderen, hebt het idee dat anderen veel je letten. Hierdoor ga je in dat soort situaties zweten, trillen of blozen. En sommige mensen krijgen een paniekaanval. 

Specifieke fobie

Bij een specifieke fobie ben je onredelijk bang voor een specifiek voorwerp of een specifieke situatie. Je kunt hierbij denken aan vliegen, hoogten, bepaalde dieren, een injectie krijgen, bloed zien, overgeven et cetera. Blootstelling hieraan kan dan leiden tot angst of een paniekaanval. En hierdoor zul je bepaalde situaties zo veel mogelijk vermijden.

Gegeneraliseerde angststoornis

Bij een gegeneraliseerde angststoornis maak je je het grootste deel van de tijd zorgen over allerlei verschillende dingen of sitauties. Het lukt je niet om het piekeren onder controle te krijgen en je merkt dat je er rusteloos en voortdurend gespannen door bent. Je raakt vermoeid en prikkelbaar en kunt je slechter concentreren. 

Bij dwangklachten voel je de angst dat er iets ergs gaat gebeuren. Het dwangmatig denken kan dan ontstaan, omdat je denkend/piekerend poogt grip te krijgen over de ogenschijnlijk ernstige gebeurtenis. Dwangmatige handelingen, zoals tellen of specifieke gedragsrituelen, worden ingezet als een vorm van verlichting van angst, spanning of somberheid. Het gevoel van controleverlies is in dit soort gevallen groot.

Het zelfbeeld bestaat uit zowel positieve als negatieve opvattingen over onszelf. Wanneer iemand overwegend negatieve gedachten heeft over zichzelf, dan wordt mogelijk het gevoel en gedrag hierdoor negatief beïnvloedt. Bijvoorbeeld solliciteert men niet op die ene functie, omdat men denkt “daar toch niet goed genoeg voor te zijn”. Hierdoor kunnen klachten als somberheid, angst en onzekerheid door ontstaan.

De vragen ‘wie ben ik?’, ‘wie mag ik zijn?’, ‘wat vind ik leuk?’, ‘waar sta ik voor in het leven?’ en ‘welke keuzes wil, kan, mag, moet ik maken?’ staan centraal. Wanneer dit soort (existentiële) vragen vooral negatief beantwoord worden kan een negatief zelfbeeld ontstaan, kan het leiden tot relatieproblemen en/of tot specifieke angstklachten. Vaak maar niet altijd ontstaan deze klachten in bepaalde levensfasen, zoals een ‘dertigersdilemma’ of een ‘mid life crisis’.

Door een te lange blootstelling aan stress op werk en/of in combinatie met privé omstandigheden, en een persoonlijke stijl zoals perfectionisme, kunnen klachten van overspannenheid en een ‘opgebrand’ gevoel ontstaan. Dit kan resulteren in verschillende lichamelijke klachten, concentratieproblemen en oververmoeidheid.

We hebben allemaal een persoonlijkheid, met daarin eigenschappen die ons karakteriseren. Hierdoor wordt bepaald hoe we geneigd zijn te denken, te voelen, te doen in alle situaties. Ook bepaalt het hoe we kijken naar onszelf, anderen, het leven of de wereld. Dit is een vaststaand feit voor ons allemaal, maar er kan gesproken worden van persoonlijkheidsproblematiek of -stoornissen wanneer sommige persoonlijkheidseigenschappen te sterk aanwezig zijn of onvoldoende zijn ontwikkeld. Bijvoorbeeld: extreme gevoeligheid op kritiek, overmatige angst om te binden aan een ander of door een ander verlaten te zullen worden, (te) hoge mate van impulsiviteit c.q. onvoldoende remming, perfectionisme en/of controle behoefte, overmatige verlegenheid, ongezonde afhankelijkheid en in te sterke mate andermans meningen, gedachten, ideeën voorop stellen. Dit leidt tot problemen in je relaties en verstandshoudingen, met bekenden dan wel onbekenden, op werk, op school of in het verkeer.

Psychosomatische klachten zijn lichamelijke klachten zoals buikpijn, hoofdpijn, spierspanning of slaapproblemen waar geen voldoende lichamelijke verklaring voor te vinden is. Deze lichamelijke klachten zorgen voor beperkingen in het dagelijks leven. Soms zijn deze klachten (deels) uitingen van onderliggende psychische problemen.

Bij ZED kunnen we je helpen om te leren hoe je met deze klachten kunt omgaan, zodat ze je minder beperken. En of er onderliggende problemen zijn die je kunt aanpakken, waardoor je klachten misschien ook afnemen.

Seksualiteit is een belangrijk onderdeel van ons leven. Seksueel welbevinden wordt geassocieerd met een betere kwaliteit van leven, zowel psychisch als fysiek. Dit betekent dat mensen die een gezond en plezierig seksleven hebben zich ook gezonder voelen op psychisch, lichamelijk en relationeel gebied.

Seksualiteit wordt beïnvloed en bepaald door biologische, psychologische en sociale factoren.

• Biologisch: medicatie, hormonen, brein, vaten, medische aandoeningen, bekkenbodem
• Psychologisch: stemming, gedachten/herinneringen aan eerdere ervaringen, hechting, autonomie, zelfbeeld, lichaamsbeeld
• Sociaal: cultuur, relatie, media, opvoeding

Er kunnen zich problemen voordoen op verschillende gebieden van seksualiteit:

• Seksueel verlangen: verminderd of vermeerderd
• Seksuele opwinding: verminderd vochtig worden, erectieproblemen
• Orgasme: het uitblijven of het te snel bereiken van een orgasme
• Pijnklachten tijdens of na het vrijen
• Seksueel trauma na een negatieve seksuele ervaring
• Seksuele problemen vanwege een lichamelijke ziekte

Bij ZED worden deze klachten biopsychosociaal benaderd en hopen we je op die manier te kunnen helpen om te leren omgaan met deze klachten, waardoor er minder last ervaren kan worden.

Bij een depressie heb je geen zin meer om dingen te ondernemen, je voelt je lusteloos, hebt moeite om je te concentreren en je geniet eigenlijk niet meer van de dingen die je doet. Mogelijk slaap je heel veel of lukt het je juist niet om te slapen. Je hebt misschien gedachten aan de dood en voelt je schuldig. Deze klachten kunnen ontstaan als reactie op verlieservaringen, onverwerkte gevoelens van verwaarlozing of lang aanhoudende gevoelens van eenzaamheid.

Waar een depressie meestal een aantal maanden duurt, zijn er ook mensen die al een hele lange tijd last hebben van een verlaagde basisstemming. Het is dan alsof je leeft met een sombere onderstroom, alsof alle dagelijkse dingen moeite kosten. Dit is een persisterende depressieve stoornis (dysthymie).

Na het verlies van een dierbare of meemaken van een traumatische gebeurtenis zoals een auto ongeluk kan men klachten ontwikkelen zoals somberheid, schuldgevoelens, concentratieproblemen, nachtmerries of herbelevingen.